24/09/2021

ถังบรรจุเคมี เลือกอย่างไรให้ปลอดภัย

ถังบรรจุเคมี เลือกอย่างไรให้ปลอดภัย

คุณสมบัติของถังบรรจุเคมี เพื่อการจัดเก็บสารเคมีอันตรายอย่างปลอดภัย

อุตสาหกรรมเคมีเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมที่มีการเติบโตอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้มีการสั่งซื้อและนำเข้าสารเคมีเข้ามาเพื่อตอบสนองต่อความต้องการใช้งานในอุตสาหกรรมเป็นจำนวนมาก ดังนั้น เพื่อความปลอดภัยในระหว่างการจัดเก็บสารเคมีก่อนการนำไปใช้งาน การเลือกใช้ถังบรรจุเคมีที่มีประสิทธิภาพและมีคุณสมบัติตรงตามมาตรฐานที่กรมโรงงานอุตสาหกรรมกำหนด จึงเป็นสิ่งที่ทุกอุตสาหกรรมควรตระหนักและให้ความสำคัญเช่นเดียวกันกับการจัดการระบบป้องกันและระงับการเกิดอัคคีภัย เพื่อความปลอดภัยต่อผู้ปฏิบัติงานในทุกขั้นตอน โดยคุณสมบัติที่เหมาะสมของถังบรรจุเคมี มีรายละเอียดดังนี้

 

1. ถังบรรจุเคมีมีความทนทานต่อสารเคมีอันตราย

โดยทั่วไปแล้วการออกแบบ การเลือกวัสดุ การสร้าง และการติดตั้งถังเก็บสารเคมีอันตราย จะต้องทำโดยผู้ประกอบวิชาชีพวิศวกรรมควบคุมสาขาวิศวกรรมเครื่องกล (Mechanical Engineering) หรือวิศวกรรมเคมี (Chemical Engineering) หรือบุคคลอื่นที่ได้รับการรับรองตามมาตรฐานกรมโรงงานอุตสาหกรรม หรือตามที่สภาวิศวกรกำหนด ซึ่งเป็นผู้ที่มีความรู้และความเข้าใจในคุณสมบัติของสารเคมีอันตรายประเภทต่าง ๆ ที่จะนำมาจัดเก็บภายในถังบรรจุเคมีได้เป็นอย่างดี ทั้งในด้านสมบัติทางกายภาพ สมบัติทางเคมี สมบัติทางด้านสภาพแวดล้อม และความเป็นอันตรายจากการออกฤทธิ์ของสารเคมี ไม่ว่าจะเป็นในด้านของความไวไฟ การกัดกร่อน หรือความเป็นพิษ เพื่อให้ได้ถังบรรจุเคมีที่มีคุณสมบัติทนทานต่อสารเคมีอันตรายและสภาวะแวดล้อมของพื้นที่ที่ใช้สำหรับติดตั้งถังบรรจุเคมี

สำหรับการสร้างถังบรรจุเคมีสำหรับบรรจุสารที่มีคุณสมบัติไวไฟ และมีความเป็นพิษร้ายแรง จะนิยมเลือกใช้วัสดุที่เป็นเหล็กกล้าคาร์บอน (Carbon Steel) เนื่องจากเป็นวัสดุที่มีความแข็งแรงและสามารถทนทานต่ออุณหภูมิสูงได้เป็นอย่างดี และสำหรับการสร้างถังเก็บสารเคมีที่มึคุณสมบัติในการกัดกร่อน จะนิยมใช้เป็นวัสดุที่เป็นเหล็กกล้าไร้สนิมหรือสเตนเลส (Stainless Steel) และวัสดุไฟเบอร์กลาส (FRP: Fiberglass Reinforced Plastic) ในการผลิต เนื่องจากมีความแข็งแรง ทนทาน และมีคุณสมบัติในการทนทานต่อการกัดกร่อนจากสารเคมีได้เป็นอย่างดี และนอกจากนี้ถังบรรจุเคมีที่มึคุณสมบัติในการกัดกร่อนมักจะมีการเคลือบผิวภายในถังด้วยวัสดุประเภทเรซิน อย่างเช่น โนโวแลคฟีโนลิคอีพอกซี่ (Novolac Phenolic Epoxy), โพลีไอโซไซยาเนท เคียว อีพอกซี่ (PolyIsocyanate Cured Epoxy), อีพอกซี่ (Epoxy) และ ซิงค์ซิลิเกท (Zinc Silicate) ตามความเหมาะสมของประเภทของสารเคมีที่บรรจุอยู่ในถัง เพื่อให้สามารถทนทานต่อการกัดกร่อนได้ดีมากยิ่งขึ้น

 

2. ถังบรรจุเคมีได้มาตรฐานอุตสาหกรรม

สำหรับการออกแบบและการติดตั้งถังเก็บสารเคมีอันตรายในประเทศไทยนั้น ยังไม่ได้มีการออกข้อกำหนดในเรื่องของมาตรฐานสำหรับถังบรรจุเคมีที่ชัดเจน ส่งผลให้การออกแบบและติดตั้งถังเก็บสารเคมีอันตรายโดยทั่วไปนั้นนิยมดำเนินการตามมาตรฐานสากล ซึ่งพิจารณาอ้างอิงจากมาตรฐาน API 650 : Welded Tanks for Oil Storage หรือคู่มือมาตรฐานการออกแบบ การสร้าง การติดตั้ง การใช้งาน การตรวจสอบ และการบำรุงรักษาถังเก็บสารเคมีอันตราย (Storage Tank) ประเภทสารไวไฟ สารกัดกร่อน หรือสารพิษ ของกรมโรงงานอุตสาหกรรม แต่ทั้งนี้ก็ไม่ได้มีการจำกัดการอ้างอิงโดยการใช้มาตรฐานสากลอื่น ๆ ในการออกแบบ การสร้าง การติดตั้ง ไม่ว่าจะเป็นมาตรฐานเยอรมัน DIN 16964, 16965, 16966, 16967 มาตรฐานอังกฤษ BSI (BRITISH STANDARD) มาตรฐานญี่ปุ่น JIS (JAPANESE INDUSTRIAL STANDARD) หรือมาตรฐานอเมริกา ASTM D 2996, ASTM D 3299, ASME ANSI, หรือ ASME RTP-1 ซึ่งเป็นมาตรฐานสากลที่ทางบริษัท พรีเมียร์ โพรดักส์ จำกัด (มหาชน) ได้ทำการวิจัยและพัฒนาคุณภาพของผลิตภัณฑ์อย่างต่อเนื่อง ซึ่งในแต่ละกระบวนการออกแบบ ผลิต และติดตั้งเมื่อมีการใช้มาตรฐานสากลอื่น ๆ ในการอ้างอิงนั้นจะต้องได้รับการลงนามรับรองโดยบุคคลที่ประกอบวิชาชีพวิศวกรรม หรือบุคคลที่ได้รับการรับรองตามที่กรมโรงงานอุตสาหกรรมกำหนด

 

3. ถังบรรจุเคมีมีการติดตั้งระบบไฟฟ้าที่ได้มาตรฐาน

เพื่อความปลอดภัยในการออกแบบและการติดตั้งระบบไฟฟ้าเพื่อการใช้งานสำหรับถังบรรจุเคมี กรมโรงงานอุตสาหกรรมจึงได้มีการกำหนดมาตรการเพื่อความปลอดภัยในการออกแบบและติดตั้งระบบไฟฟ้าของถังบรรจุเคมีดังนี้

• สำหรับถังบรรจุเคมีซึ่งเป็นสารกัดกร่อนและสารพิษ ให้ผู้ออกแบบพิจารณาข้อกำหนดตามกฎกระทรวงกำหนดมาตรการความปลอดภัยเกี่ยวกับระบบไฟฟ้าในโรงงาน พ.ศ. 2550 และจะต้องได้รับการลงนามรับรองโดยบุคคลที่ประกอบวิชาชีพวิศวกรรม หรือบุคคลที่ได้รับการรับรองตามที่กรมโรงงานอุตสาหกรรมกำหนด
• สำหรับถังบรรจุเคมีซึ่งเป็นสารไวไฟ ให้ผู้ออกแบบพิจารณาตามมาตรฐานการออกแบบอุปกรณ์ไฟฟ้าที่ใช้ในพื้นที่อันตราย (Hazardous Zone) ซึ่งอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าที่สามารถใช้งานได้ในบริเวณที่มีการติดตั้งถังบรรจุเคมีไวไฟดังกล่าว จะต้องได้รับการออกแบบ ตามมาตรฐานรับรอง IEC/EN 60079 : Explosive Atmospheres, NFPA 70 NEC Article 500 หรือที่ได้รับการรับรองจากองค์กรใดองค์กรหนึ่ง ดังต่อไปนี้

1. (1) สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
2. (2) Underwriters Laboratories, Inc. (UL)
3. (3) Electrical Equipment Certification Services (EECS)
4. (4) Physikalisch Technische Bundesanstalt (PTB)
5. (5) Laboratoire Central des Industries Electriques (LCIE)
6. (6) Centro Elettrotecnico Sperimentale Italiano (CESI)
7. (7) Canada Standard Association (CSA)
8. (8) Technology Institution of Industrial Safety (TIIS)
9. (9) สถาบันที่ได้รับการรับรองตามมาตรฐาน IEC, NEC, NFPA, AP

 

สอบถามข้อมูล

 

4. ถังบรรจุเคมีมีการติดตั้งระบบป้องกันฟ้าผ่า

การเกิดฟ้าผ่าเป็นหนึ่งในปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่อาจก่อให้เกิดความเสียหายร้ายแรงต่อถังบรรจุเคมีที่มีการติดตั้งเอาไว้บริเวณภายนอกอาคารได้ ดังนั้นโรงงานอุตสาหกรรมจึงต้องมีการติดตั้งระบบป้องกันฟ้าผ่าในถังบรรจุเคมีที่ทำมาจากทั้งวัสดุที่ใช่และไม่ใช่โลหะ ผ่านการออกแบบระบบสายดินที่เป็นอิสระต่อกันอย่างน้อยถังละ 2 จุด ให้เป็นไปตามมาตรฐานการออกแบบและติดตั้งตามการออกแบบระบบป้องกันฟ้าผ่ามาตรฐาน IEC 62305-3 : Protection against lightning – Part 3 Physical damage to structures and life hazard, NFPA 780 : Standard for the Installation of Lightning Protection Systems หรือมาตรฐานสากลอื่น โดยต้องมีคำรับรองจากบุคคลที่ประกอบวิชาชีพวิศวกรรม หรือบุคคลที่ได้รับการรับรองตามที่กรมโรงงานอุตสาหกรรมกำหนด

 

5. ถังบรรจุเคมีมีการติดตั้งอุปกรณ์ควบคุมการทำงานและอุปกรณ์ความปลอดภัย

เพื่อความปลอดภัยสูงสุดในระหว่างการจัดเก็บสารเคมีก่อนการนำไปใช้งาน ถังบรรจุเคมีอันตรายจะต้องมีการติดตั้งอุปกรณ์สำหรับควบคุมการทำงาน และอุปกรณ์ความปลอดภัยที่มีความเหมาะสมกับประเภทของสารเคมีอันตรายที่บรรจุอยู่ภายในตัวถัง อย่างน้อยดังนี้

1. อุปกรณ์วัดความดันภายในถัง (Pressure gauge, Manometer) เป็นอุปกรณ์สำหรับวัดความดัน เพื่อการควบคุมและการตรวจสอบความผิดปกติของการทำงานของอุปกรณ์ต่าง ๆ ภายในถังบรรจุเคมี ซึ่งจะมีอยู่ 2 ลักษณะ คือ มานอมิเตอร์แบบหลอดแก้ว และเกจวัดความดัน
2. อุปกรณ์วัดระดับ (Level devices) เป็นอุปกรณ์ที่ใช้สำหรับการวัดระดับของเหลวภายในถังให้อยู่ในระดับมาตรฐาน
3. อุปกรณ์เตือนและระบบป้องกันการล้น (Overfill Protection) เป็นอุปกรณ์สำหรับตรวจสอบระดับความสูงของสารเคมีภายในถังบรรจุเคมี ซึ่งสามารถคำนวณได้จากอัตราการไหลและอัตราการรับสารเคมีอันตรายเข้าถัง ซึ่งสามารถนำมาใช้เพื่อแจ้งเตือนอันตรายให้ผู้ปฏิบัติงานทราบได้หากสารเคมีดังกล่าวมีแนวโน้มที่จะล้นถัง
4. อุปกรณ์วัดอุณหภูมิสารเคมีอันตรายในถังเก็บ เป็นอุปกรณ์ที่มีความจำเป็นเป็นอย่างมากในการป้องกันและควบคุมไม่ให้สารเคมีอันตรายล้นถัง ในกรณีที่ความหนาแน่นของสารเคมีมีการเปลี่ยนแปลงไปตามอุณหภูมิ รวมถึงการป้องกันการสูญหายของสารเคมีจากการเปลี่ยนสถานะเป็นไอเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น
5. ช่องคนลอด (Manhole) เป็นช่องที่มีจำนวนอย่างน้อย 2 ช่องต่อถัง และถูกออกแบบมาเพื่อให้มีความกว้างที่เพียงพอในการระบายไอสารเคมีอันตรายหลังจากการทำให้ถังว่างให้อยู่ในระดับปลอดภัย เพื่อให้ผู้ปฎิบัติงานสามารถลอดเข้าไปภายในตัวถังเพื่อทำการตรวจเช็กหรือซ่อมบำรุงได้
6. อุปกรณ์ควบคุมความดันภายในถัง สำหรับควบคุมให้อากาศไหลเข้าแทนที่ของเหลวภายในถังที่ถูกจ่ายออกไป และควบคุมการระบายอากาศในถังออกสู่ภายนอกเมื่อมีการเติมสารเคมีเข้ามาภายในถัง
7. อุปกรณ์ดักเปลวไฟ (Flame Arrester) เป็นอุปกรณ์ที่ช่วยป้องกันไม่ให้เปลวไฟที่เกิดจากเหตุเพลิงไหม้ภายนอกถังเก็บสารไวไฟย้อนกลับเข้าไปในถังที่มีไอระเหยและเชื้อเพลิงจำนวนมาก เพื่อป้องกันการเกิดอุบัติเหตุที่ร้ายแรง
8. อุปกรณ์ดักความชื้น เป็นอุปกรณ์ที่ช่วยในการป้องกันไม่ให้สารเคมีที่มีความไวต่อปฏิกิริยากับความชื้นที่ถูกจัดเก็บอยู่ภายในถังบรรจุเคมี เกิดปฏิกิริยากับความชื้นซึ่งอาจก่อให้เกิดอันตรายได้
9. ระบบบำบัดไอระเหย เป็นอุปกรณ์ที่ต้องมีการติดตั้งร่วมกับระบายความดันภายในถัง เพื่อป้องกันอันตรายของไอระเหยในระหว่างการจัดเก็บสารเคมีซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม

 

6. ถังบรรจุเคมีมีการติดแผ่นโลหะเพื่อแสดงข้อมูลพื้นฐานของถัง

การติดแผ่นโลหะ (Name plate) บนถังบรรจุเคมีมักจะมีการติดตั้งในบริเวณที่สามารถเข้าถึงได้ง่าย และสามารถสังเกตเห็นอย่างเด่นชัด เพื่อประโยชน์ในการตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานของตัวถัง รวมถึงเพื่อช่วยอำนวยความสะดวกให้กับช่างและวิศวกรที่ต้องทำการบำรุงรักษาและการซ่อมแซมหรือปรับปรุงถังเก็บสารเคมีในอนาคต

โดยแผ่นโลหะมักจะมีการแสดงข้อมูลพื้นฐานที่จำเป็นของถังบรรจุเคมี ดังนี้

1. ประวัติถัง : ผู้ผลิตหรือผู้ติดตั้ง และปีที่สร้างเสร็จ
2. ขนาดของถัง : เส้นผ่าศูนย์กลาง (Nominal Diameter), ความสูง (Normal Height), และความจุสูงสุด (Maximum Capacity)
3. คุณสมบัติทางกายภาพ : ค่าความถ่วงจำเพาะในการออกแบบ (Design Specific Gravity), ความดันในการออกแบบ (Design Pressure), อุณหภูมิสูงสุดในการออกแบบ (Maximum Design Temperature), ความสูงในการออกแบบของของเหลวในถัง (Design Liquid Level), และวัสดุที่ใช้ทำถัง (Material) เป็นต้น

สำหรับลูกค้าท่านไหนที่มีความสนใจในและต้องการสั่งซื้อถังบรรจุเคมี ที่ผลิตจากวัสดุไฟเบอร์กลาส (FRP: Fiberglass Reinforced Plastic) ด้วยระบบ Auto Spray และ Filament Winding ด้วยเครื่องจักรที่ทันสมัย และได้มาตรฐานความแข็งแรงทนทานต่อสารเคมีตามมาตรฐานการทดสอบทางวิศวกรรม

• การทดสอบแรงดันภายนอก ตามมาตรฐาน JIS A4101, ASTM D2412
• การทดสอบแรงดึง ตามมาตรฐาน ASTM D638
• การทดสอบแรงดัด ตามมาตรฐาน ASTM D790
• ออกแบบโครงสร้างของตัวมาตรฐาน ASME RTP-1, BS 4994, ASTM D3299, JIS K7012

สามารถสอบถามข้อมูลหรือดูรายละเอียดสินค้าเพิ่มเติม บมจ.พรีเมียร์ โพรดักส์ ผู้เชี่ยวชาญด้านผลิตภัณฑ์เพื่อสิ่งแวดล้อม ระบบบำบัดน้ำเสีย ถังบำบัดน้ำเสีย SATS ระบบสำรองน้ำ รวมไปถึงถังเก็บน้ำต่าง ๆ ก็มีให้เลือกหลากหลายรูปแบบตามความต้องการทั้งถังเก็บน้ำไฟเบอร์กลาสและถังเก็บน้ำพลาสติกคุณภาพ และ ถังเก็บสารเคมี เพื่อการออกแบบหรือกำหนด Specification ให้เหมาะสมกับการใช้งานตั้งแต่การกำหนดรูปแบบ ขนาด สีตัวถัง รวมถึงชนิดของเรซินสำหรับการบรรจุสารเคมีแต่ละชนิดได้ที่ :

บริษัท พรีเมียร์ โพรดักส์ จำกัด (มหาชน)
โทร : 02-301-2223
E-Mail : sale@pp.premier.co.th
Line : @pp.wtprofessional
Website : https://www.premier-products.co.th/product/chemical-resist-tank/